Cassette's en Freewheel naven
(c)2003-2013 m.s.gerritsen



Nieuwe derailleurfietsen zijn tegenwoordig bijna zonder uitzondering uitgerust met een cassettenaaf. Bij oudere fietsen is dat misschien niet altijd even duidelijk. Hieronder volgt een kleine handleiding.
 
 
cassette
Dit is een cassette, een stapel losse tandwielen.

explode view
pignon
Zo ziet een 40 jaar oud pignon (=freewheel) eruit. 5 kransjes waren genoeg, en niemand hoefde een 11 te hebben ;) Dit is een blokje met een 13, al heel modern
pignon en naaf
En dit is een freewheelnaaf (met schroefdraad) , een bijpassend freewheel van achteren gezien en de afnemer om het freewheel ook weer van de naaf te kunnen schroeven (al fietsend trap je het vast)
Dit is een cassettenaaf in zijn onderdelen. De vrijloop wordt op de vertanding van het aluminium naafhuis gestoken, en met de centrale bout vastgeschroefd. Normaal laat je de naaf echter in elkaar zitten, maar als de vrijloop stuk gaat kun je hem dus vervangen ipv een nieuw wiel te kopen. Het verwisselbare pakket tandwielen wordt op de vrijloop geschoven, en geborgd met de sluitring.

Nog een keer, de klassieke oplossing met de van schroefdraad voorziene achternaaf (de as ontbreekt) en het pignon met losgenomen tandwielen. Want ook de tandwielen van een pignon zijn verwisselbaar, maar dan moet je wel de goeie hebben. Op de hier getoonde vrijloop worden 5 kransjes op twee verschillende diameters gestoken, en er zijn ook nog drie verschillende schroefkransjes. Maar om bij de spaken te komen moet het freewheel samen met de tandwielen worden verwijderd, door het met een freewheelafnemer (die aangrijpt op het niet-freewheelende deel) van de naaf te schroeven
Zo ziet een standaard Shimano Hyperglide cassettenaaf eruit. De - hier zwarte- sluitring houdt het pakket tandwielen op hun plaats. De tandwielen kun je van de naaf schuiven als je de sluitring losdraait, dmv een tooltje dat past op de inwendige vertanding
Een voorloper van de Hyperglide cassette is de Uniglide naaf. Hier worden alle tandwielen op de laatste na op de naaf geschoven, het laatste tandwiel heeft schroefdraad en houdt het pakket op zijn plaats. Uniglide tandwielen hebben een 'ouderwetse'  tandvorm, en de splines op de freewheelnaaf zijn goed zichtbaar. Om deze cassette te verwijderen heb je in principe twee kettingzwepen nodig
Klassieke cassettenaven hebben vaak een opvallende bult in het naafhuis, met de huidige dikke naafhuizen zie je dat niet meer zo.
Een freewheel op de bijbehorende naaf. Karakteristiek is het diepe gat waar het asje uitkomt, en het kleinste tandwiel dat in het overstekende tweede tandwiel is geschroefd. En een 'overleden' merk als Regina, Maillard of Atom wijst ook al op het pre-cassette tijdperk
En zo verwijder je een sluitring. Deze sluitringverwijderaar heeft zijn eigen geleidestift, simpeler exemplaren zet je met de uitvalas losjes vast.
Met de kettingzweep hou je de cassette tegen (het freewheel  biedt geen weerstand bij het linksom draaien), en met een Bahco draai je de borgring los.