Coax
adapter
Het is ook mogelijk de verlichting aan te sluiten op de dynamo
met een coax stekker. De dynamo is dan voorzien van een adapter
die op de 2 stekkers wordt geschoven (nb de 29S dynamo heeft
standaard een vaste coax aansluiting zonder adapter). Als de
coax adapter stuk is kun je wel de dynamo laten remmen/vonken
door het kort te sluiten over de lippen, maar zal de twee polen
in de coax stekker kortsluiten (spijker, paperclip etc) geen
effect sorteren. De coax stekkers zelf zijn in principe
betrouwbaar, mits de soldeerverbinding goed is uitgevoerd.
Dynamo
loopt zwaar
Door de sterke magneten is het moeilijk om de as van de dynamo
met de vingers te verdraaien, waardoor al gauw de indruk
ontstaat dat de lagers vast zitten. Deze "Polfühligkeit" levert
bij een draaiend wiel echter geen verliezen op omdat de
weerstand heuvel op even groot is als de zet mee als de top
bereikt is. Een Son in goede doen zal als je hem (met ingespaakt
wiel) een slinger geeft bij het tot stilstand komen nog enkele
malen soepel heen en weer slingeren tussen twee magneetpolen in.
(Uiteraard met licht uit) Een andere controle is om het oor op
de stuurpen te leggen als je het wiel een slinger geeft. Je
hoort als het goed is een zoemend/snorrend geluid. Bij dynamo's
die inwendig gecorrodeerd zijn of die lagerschade hebben zullen
schurende geluiden ('kiezelpad') bemerkbaar zijn. Met licht aan
moet de dynamo duidelijk zwaarder gaan lopen. Merk je geen
verschil dan kan kortsluiting de oorzaak zijn: neem de kabels
los en controleer of het zwaar lopen nu is opgeheven. Als de
dynamo en zwaar loopt en geen licht geeft kan er kortsluiting in
de dynamo zelf zitten.
SON maakt geluid
Geratel
Geratel ontstaat meestal doordat de as niet voldoende klem zit
in de voorvork. De spanas zit misschien los (draad en boutkop
altijd invetten) of de vork is te breed of heeft scheve padden.
Lagerspeling
Nieuw hebben de lagers van de SON geen speling. Na gebruik
kunnen de kogellagers iets ruimer worden, in de grote orde
van 0.01-0.02mm axiale en radiale speling. De lagerspeling
van de SON is echter niet instelbaar, de speling op de velg van
ca 0.2 mm is normaal. Veel meer speling houdt in dat de lagers
beschadigd zijn en dat de naaf opgestuurd zal moeten worden. Een
goede controle op lagerschade is door het wiel een slinger te
geven, en het oor tegen het stuur te duwen. Er ontstaat dan een
mechanische koppeling tussen schedel en naaf, zodat trillingen
(=geluid) goed wordt doorgegeven. Een goede SON zoemt als een
electromotor, krijgt u visioenen van houten wielen op een
grindpad dan zijn de lagerbanen beschadigd.
Kraken, getingel
Loszittende spaken kunnen ook aanleiding geven tot rare
geluiden, zeker als het wiel radiaal gespaakt is. Vooral kleine
wielen willen hun spaakspanning nog wel een verliezen, het komt
tenminste veel voor bij Bromptons
Onregelmatig schurende geluiden
Dit kan komen door een zandkorrel in de spleetafdichting, of een
splinter van de zeer brosse magneten. Dit is niet kritisch
en zal meestal snel verdwijnen. Als het vriest kan het ook
ijsvorming zijn, maar dan moet ontdooien helpen
Regelmatig schurende geluiden, zwaar lopen, vastzittende as.
Oorzaak hiervan ligt meestal niet aan de lagers maar aan een
beschadiging van de dynano door ingedrongen water. De naaf is
zeer goed afgedicht. Water wat toch in de naaf dringt komt
er dus ook maar zeer langzaam uit. De naaf kan dus vastvriezen,
en roestdeeltjes kunnen in de nauwe spleet tussen stator en
magneten onheil aanrichten. Zo'n dynamo dus direct opsturen voor
demontage en reiniging.
SL Dynamo's
SL is Steckerloss, dus de uitvoering zonder stekkertjes. Deze
dynamo's werken met een aan een kant geisoleerde asring die
aanligt tegen een geisoleerde contactplaat in de voorvork. Aan
de contactplaat is een draad gesoldeerd die door de vork
loopt en ergens weer verbonden is met de 'hete' draad van de
koplamp. De koplamp maakt massacontact met -doorgaans- de
voorvork, en sluit zo de stroomkring naar het niet geisoleerde
deel van de as van de dynamo .
Als het niet werkt zijn er grofweg twee opties: Kortsluiting
(dan draait het wiel zwaar) of een onderbroken stroomkring
Kortsluiting maak je:
Een onderbroken stroomkring is vaak een slecht massacontact
tussen koplampvoet en frame: Design alu koplampbeugels zijn
daar heel goed in (met corrosie en anodisering op de
contactvlakken), leg even een testsnoertje tusssen lampvoet en
frame aan om dat te testen
Veertje op de kop, waardoor het sluiting maakt bij een SL
dynamo
Halogeenlampen
(voor fietsen van 25
jaar en ouder ;) ) E6 Meest voorkomend probleem is het achterstevoren monteren van de Schalterring. Het magneetje kan dan niet voor de schakelaar worden gedraaid en het licht blijft uit. Als je de zwarte ring kwijt bent geraakt wil het licht niet meer aan (ring is nog steeds leverbaar) Bij de E6 kan het gebeuren (als het lampje bij het inzetten niet goed in de reflector zit?) dat de centrale contactveer verbogen raakt en vervolgens sluiting maakt met de massaveer. Buig de centrale veer dan weer voorzichtig terug met een balpointvulling oid. ![]() E6 contactveer Voor geen licht (ronde Lumotec): De centrale contactlip in de Lumotec kan soms meedraaien samen met de bus door de centrale bevestiging van de lamp. Dit gebeurt als je de koplamp verstelt terwijl de bevestigingsbout erg vast zit. De lip maakt dan geen contact met het lampje. Oplossing: verwijder de reflector, het lampje en de schroefveer, buig de bladveer een paar mm naar voren en zet de koplamp weer in elkaar. Koplamp niet meer verstellen of iets minder strak vastzetten. De schroefveer wil ook wel eens uit de lampvoet vallen bij het verwisselen van het lampje, dan doet het nieuwe lampje het ook niet Geen achterlicht De Son dynamo heeft geen massaverbinding naar het frame. Als je geen dubbel snoer gebruikt moet de massa komen door de verbinding tussen de koplamp en het achterlicht van het frame. Gebruik je wel een aparte massaleiding dan moet de massadraad aan beide einden aan massa gelegd worden en niet worden verwisseld. B&M gebruikt een gestyleerde bliksemschicht om de plus pool aan te duiden. Op SHimano stekkers staat een harkje om de massa (verbinding naar het frame) aan te geven Koplamp brand snel door. De gemiddelde levensduur van een lampje is 100 uur, bij hardrijders 30-50. Fiets je veel en ook overdag met licht dan zijn dat dus meerdere lampjes per jaar. Gaan de lampjes veel eerder stuk dan is meestal een defecte overspanningsdiode in de koplamp de schuldige. Bij oude Lumotecs kan de Z-diode soms slecht kontakt maken, bij de Lumotec Senso kan de Z-diode bij overbelasting van de print vallen. Gebruik je een koplamp zonder achterlicht, monteer dan een 3w lampje, wat ook voor de hardrijders de moeite waard kan zijn. Een E6 KS (de 2e koplamp bij de '12volt' versie) moet je ook nooit in zijn eentje aansluiten maar altijd in serie met nog een lampje. Als iemand de stekers afgeknipt heeft, de kortsluitversie is te herkennen aan het ontbreken van de aansluiting voor het stekkertje van het achterlicht . Lampjes kunnen ook stuktrillen. Monteer een koplamp bij voorkeur dan ook niet op het niet-geveerde deel van een verende voorvork (dat trilt veel harder dan een niet geveerde voorvork) en vermijdt wiebelende koplampbeugels Achterlicht brand snel door (of wordt opgeblazen) Oorzaak is hier vaak de te hoge spanning veroorzaakt door een kapotte koplamp en een niet functionerende Z-diode. Controleer als dit vaker voorkomt direct de koplamp. Minder licht Een fietsgloeilamp heeft een ontwerplevenduur van ca 100 uur (dat is vergelijkbaar met een projector, een gewone 220V gloeilamp doet 2000-3000!) Trillingen kunnen er voor zorgen dat windingen van de hete gloeidraad aan elkaar lassen en zo worden kortgesloten. De gloeidraad wordt korter en zal minder licht uitzenden. Om de kans hierop te verkleinen loont het dus de moeite de koplamp zo te monteren dat deze niet extra staat te trillen. Montage aan de verende voorvork is wat dat betreft funest, veel beter is dan een afgeveerde plaats zoals aan stuur of vorkkroon. Een krijsende voorrem kan onder omstandigheden ook teveel zijn voor de gloeidraad. Vlekkerig licht Bij oude gloeidraden willen de windingen nog wel eens kortsluiten, waardoor secties uitvallen. Nog erger zijn sommige goedkope lampjes, waarbij de gloeidraad niet op de normpositie zit. De gloeidraad zit dus uit focus, en het lichtbeeld wordt verstoord (vlekkerig) 3 watt lampjes kunnen flink verschillen ![]() Links Philips, rechts 'knakenspul' Achterlicht gaat laat aan of zelfs helemaal niet Als de weerstand van het lampje door inwendige kortsluiting van de wikkelingen verminderd wordt, zal de spanningsafgifte van de dynamo (=stroombron) verminderen. Vooral LED achterlichten met standlicht krijgen dan niet voldoende spanning (bv maar 4 volt!) om betrouwbaar te branden en op te laden. Vervang het voorlampje, en je hebt aan alle kanten weer meer licht! |